به گزارش مجله خبری نگار نشاط یا شادکامی تعارف دیگری از چیزی هستند که ما از آن به عنوان خوشبختی یاد میکنیم و تقریبا در همه زندگی خود در جستجوی آن هستیم و آرزوی برآورده شدن آن را برای دیگرانی که دوستشان داریم هم طلب میکنیم.
از منظر علم روانشناسی، نشاط یا شادکامی ترکیبی از عواطف مثبت، عدم وجود عواطف منفی و رضایت از زندگی است. به عبارت دیگر اگر فرد بیشتر عواطف مثبتی همچون شادی و خوشحالی را تجربه میکند و کمتر با احساسات منفی، چون غمگینی، اضطراب، خشم و افسردگی درگیر است و در مفهوم کلی از زندگی خود رضایت دارد، با نشاط است.
نشاط را نمیتوان امری سراسر فردی و شخصی در نظر گرفت و امروزه جامعه شناسان معتقدند که مطالعه نشاط و شادکامی بدون درنظر گرفتن شرایط اجتماعی که فرد در آن قرار گرفته است امکان پذیر نیست و در حقیقت نشاط مفهومی اجتماعی است.
موضوعی که میتواند در بسیاری از جنبههای اجتماعی اثرگذار بوده و کیفیت زندگی یک جامعه را تحت الشعاع خود قرار دهد.
به گزارش مجله خبری نگارعضو هیأت علمی پژوهشکده علوم اجتماعی روز پنجشنبه ضمن توضیح مفهوم نشاط و تاکید بر جنبه آموختنی آن تصریح کرد: نشاط امری مادرزادی نیست و آموختنی و یادگرفتنی است. نشاط از درون خانواده آغاز میشود. وقتی فرزند از درون خانواده میآموزد که گوشه گیری رفتار درستی نیست یاد میگیرد که باید با دیگران تعامل داشته باشد تا بانشاط، سرحال و خوشحال باشد.
مهدی حسین زاده ادامه داد: هرچه این فرزند رشد میکند و در تعامل اجتماعی قرار میگیرد، اگر در جامعه موانعی بر سر راه این نشاط باشد او بتدریج از فضای شادی و نشاط فاصله میگیرد.
وی ادامه داد: نگاهی به سیستم آموزشی بیاندازید؛ در مدرسههای قدیمیتر (یکی، دو نسل پیش) به شدت سرحال بودن و نشاط را در بچهها منع و سرکوب میکردند. در فضای دانشگاه هم به همین منوال است و شادی خیلی جایی ندارد.
این استاد دانشگاه در توضیح چرایی این شیوه رفتاری ادامه داد: بخشی از این موضوع از یک نظم بوروکراتیک نشات میگیرد که مبنا را در سیستم آموزشی و اداری بر یک روابط خشک و جدی میگذارد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر تفسیر غلطی که از آموزههای دینی وجود دارد بر این مسئله دامن میزند.
این استاد جامعهشناسی در پاسخ به این پرسش که رابطه نشاط و همبستگی اجتماعی در چه چیزی است، یادآور شد: نشاط با همبستگی اجتماعی رابطهای کاملا مستقیم دارد، زیرا نشاط مقولهای فردی و در خلاء نیست بلکه در ارتباط با دیگران معنا و مفهوم مییابد و ساخته میشود. نشاط وجه دیگر خاطره است، زیرا من آن را با دیگرانی تجربه کرده و در زمانی که با دیگران بوده ام، ساخته ام.
وی ادامه داد: نشاط موضوعی بین رشتهای است که بخشی از آن فردی و روانشناختی و بخشی دیگر جمعی و اجتماعی؛ بر این اساس میتوان آن را موضوعی در حوزه روانشناسی اجتماعی دانست با این مبنا که موضوع نشاط ابتدا باید در ذهن فرد اتفاق بیفتد و رقم بخورد و کنشگر احساس رغبت کند.
حسین زاده تاکید کرد: وقتی که تعداد آدمهای با نشاط زیاد میشود، محیط اجتماعی هم درگیر میشود و این نشاط گسترش مییابد.
وی خاطرنشان کرد: در این مفهوم نشاط موضوعی آنقدر ذهنی نیست که آن را کاملا در ذهن تصویر و تصور کنیم؛ چنانچه مسئلهای اجتماعی میتواند سبب نشاط شود؛ مثلا برنده شدن تیم ملی فوتبال در یک مسابقه جام جهانی میتواند نشاط عمومی بیاورد یا موفقیت یک چهره علمی نشاط جمعی را به همراه دارد.
عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم اجتماعی در توضیح راهکارهای افزایش نشاط اجتماعی در جامعه اظهار داشت: یکی از مهمترین مولفههایی که میتواند در افزایش نشاط در جامعه موثر باشد این است که دخالتها در همه عرصهها کاهش یابد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر پخش و اشاعه اخبار منفی یکی از موضوعاتی است که سطح نشاط اجتماعی را کاهش میدهد.
حسین زاده با توضیح مواردی که نشاط اجتماعی را کمرنگ میسازند، بیان کرد: نشاط امری روزمره در زندگی آدمها است که به مسائل مختلفی گره خورده است؛ اینکه آدمها بدون دغدغه آخر ماه خرج و هزینه زندگی خود را برآورده سازند و درگیر معیشت و موارد حداقلی زندگی نباشند پایهای است که باید در مورد نشاط اجتماعی مدنظر قرار گیرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به مصادیقی از گسترش نشاط در جامعه یادآور شد: حتی مناسک دینی ما که دربرگیرنده مراسمی، چون عزاداری است، نشاط آور است، زیرا آدمها را درگیر یک عمل جمعی (ترتیب دادن یکک مراسم، پخت و پز غذا و ...) میکند.
وی افزود: نباید عادت کنیم که کنشگرانی مانند هیئتها و مناسکی مانند نذری دادنها صرفا در مراسم عزا فعال باشند بلکه میتوانند در جشنها هم فعال باشند.
این جامعه شناس تصریح کرد: مفسرانی از آموزشهای دینی وجود دارند که مبنای آموزهها را بر شادی و نشاط میگذارند و نیاز هست که این افراد وارد عرصههای سیاست گذاری و برنامه ریزی شوند و به عنوان مصداق بر مناسبتهای دینی شاد و اعیاد و ... تاکید شود.
وی گفت: برای گسترش نشاط در جامعه، برنامه ریزی برای این مهم، باید به صورت کنترل از راه دور و نه دخالت مستقیم باشد. نهاد سیاستگذار باید سطح مخاطبان را بسنجد و نوع آدمهایی که با آنان مواجه است را در عملکرد خود در نظر داشته باشد.